Menu
Archiwum
2003-10-15 / Konwent Prezydentów Miast Śląskich na prawach powiatu

      Prezydenci śląskich miast na prawach powiatu spotkali się w Częstochowie na kolejnym spotkaniu Konwentu Prezydentów Śląskich Powiatu. Tematem dyskusji było: finansowanie służby zdrowia nowe propozycje zmian ustawy o dochodach jednostek samorządowych skutki restrukturyzacji hutnictwa dla miasta zasady finansowania zadań zleconych poprzez budżet Wojewody.
Pierwsze trzy z wymienionych tematów podsumowano przyjęciem stanowiska (w załączeniu).
       Wicewojewoda Śląski Teresa Randak przedstawiła zasady finansowania zadań zleconych przez budżet Wojewody. Większość z nich przestanie być finansowana dotacjami – zadania z pomocy społecznej, oświaty (edukacyjna opieka wychowawcza), utrzymanie dróg – będzie finansowana z dochodów własnych powiatu. W dyskusji prezydenci zwracali uwagę na niedoszacowanie wykonywanych zadań i zaległości w ich opłacaniu. Wymieniano tu m.in. powiatowy nadzór budowlany (50% kosztów zadania zleconego finansowana jest z środków własnych samorządu), zaległości za oświetlenie dróg (w Częstochowie ok. 900 tys zł). Pani wojewoda zaproponowała zorganizowanie spotkania z prezydentami i starostami dotyczącego zasad współdziałania w przyszłym roku.
      Omawiając problemy służby zdrowia prezydenci podzielili się informacjami o funkcjonowaniu swoich ZOZ-ów. W większości miasst podstawowa opieka zdrowotna (przychodnie) została sprywatyzowana (pierwszy był Chorzów w styczniu 2000 r.) lub prywatyzacja jest planowana. Większość miast odczuwa dramatyczne problemy zadłużenia szpitali. Szuka się różnych form restrukturyzacji szpitali, np. poprzez łączenie placówek i oddziałów.
Przyjęte w tej sprawie stanowisko było głosem protestu przeciw niedofinansoweaniu śląskiej służby zdrowia i nieuzględnieniu w krajowym planie usług zdrowotnych świadczonych na Śląsku (np. usług onkologicznych).
      W dyskusji o finansach miast ujawniono stan zadłużenia. Najwyższe zadłużenie (według wskaźników porównujących z budżetem) ma Częstochowa, za naszym miastem są Piekary, Rybnik, Żory. Katowice mają wskaźnik zadłużenia 13 proc. (choć kwotowo – 180 mln zł – jest to więcej niż u nas). Najniższe zadłużenie mają Gliwice – 7 mln zł, wskaźnik 1,5%. Porównanie zadłużenia uświadamia, jaki jest poziom startu miast śląskich w nowej kadencji, Częstochowa ma zdecydowanie najtrudniejszy start – najwyższy poziom zadłużenia budżetowego i jedno z największych zadłużeń szpitala miejskiego. Stanowisko odnosi się do nowej ustawy o finansowaniu samorządów. Prezydenci zwracają uwagę, że oparcie dochodów na PIT (spadających w ostatnich latach) grozi strukturalnym niedofinansowaniem zadań wykonywanych przez samorząd.
      Stanowisko w sprawie restrukturyzacji hutnictwa przygotowane przez prezydenta Tadeusza Wronę prezydenci przyjęli bez dyskusji. Zgodni byli co do zasady – zastąpienia branżowych programów restrukturyzacji przemysłu tradycyjnego (hutnictwa i górnictwa) restrukturyzacją regionalną prowadzoną przez samorządy. Wskazano, że restrukturyzacja branżowa ustalana między rządem a związkowcami to “płacenie za odejście z zawodu”, przy czy prawdziwe problemy – wzrost bezrobocia – spadają na samorządy.       Konwent Prezydentów istnieje od 1999 r. Działa w strukturach Śląskiego Związku Gmin i Powiatów. Przewodniczącym Konwentu jest prezydent Chorzowa Marek Kopel. Wśród obradujących prezydentów byli m.in.: przewodniczący Śląskiego Związku Gmin i Powiatów, prezydent Gliwic Zygmunt Frankiewicz, przewodniczący Unii Metropolii Polskich, były (w poprzedniej kadencji) przewodniczący Związku Miast Polskich, współprzewodniczący.

       Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu – prezydent Katowic Piotr Uszok; wiceprzewodniczący ZMP – Tadeusz Wrona. Ogólnopolskie znaczenie wymienionych określa rangę Konwentu i skuteczność realizacji ich stanowisk.

STANOWISKO KONWENTU PREZYDENTÓW ŚLĄSKICH MIAST NA PRAWACH POWIATU W SPRAWIE PROJEKTU USTAWY O DOCHODACH JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

      Przedłożony do Sejmu projekt ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego wraz z wieloma już uzgodnionymi przez sejmowe komisje, wnioskowanymi przez stronę samorządową postulatami budzi wciąż kontrowersje i szereg wątpliwości, w szczególności:
- mimo zapewnienia wszystkim szczeblom jednostek samorządu terytorialnego udziału zarówno w podatku PIT jak i CIT, to toczące się równolegle prace nad ustawami podatkowymi stwarzają zagrożenie strukturalnego niedofinansowania samorządu terytorialnego,
- nie został uwzględniony wniosek udziału jednostek samorządu terytorialnego w podatkach pośrednich, które w budżecie państwa jako jedyne spośród wszystkich źródeł dochodów mają dynamikę rosnącą,
- postulowane przez gminy górnicze wyłączenie z podstawowych źródeł dochodów podatkowych opłaty eksploatacyjnej, która ma charakter rekompensaty za zniszczone środowisko znalazła tylko połowiczne rozwiązanie w projekcie ustawy o restrukturyzacji górnictwa na lata 2003-2006, który zwalnia gminy górnicze z wpłat od przypadającej im części opłaty eksploatacyjnej,
- nie rozwiązano problemu dróg krajowych i wojewódzkich w miastach na prawach powiatu (w związku z likwidacją części drogowej subwencji ogólnej). W tej sytuacji istnieje zadanie przekazane jednej grupie jednostek samorządowych, bez wskazania źródeł finansowania tych zadań,
- uwzględnione zwiększenie dochodów z tytułu gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa z 5% do 25% wydaje się niewystarczające ze względu na wielkie obciążenie (nie tylko finansowe) powiatów, wynikające z tego gospodarowania – strona samorządowa postulowała 35%,
- nie uwzględniono wniosku strony samorządowej zawarcia w ustawie generalnej zasady rekompensowania ubytków w dochodach własnych jednostek samorządu terytorialnego, wynikających z wprowadzenia w ustawach i rozporządzeniach zmian wpływających na poziom finansowania samorządów,
- nie uwzględniono również zapisu, z którego wynikałby obowiązek, w ślad za przekazywaniem samorządom nowych zadań, wskazania źródła ich finansowania w pełnej wysokości kosztów ich wykonania – obecnie szczególnie istotne w zadaniach wynikających z ustawy o pomocy społecznej.

Największy niepokój budzi fakt, iż już teraz trwają prace nad przyszłorocznym budżetem, a samorządy nie znają ostatecznych rozwiązań na przyszłość. Rodzi się zatem pytanie, czy rozwiązania podejmowane pod presją czasu, bez rzetelnych rachunków nie spowodują zachwiania płynnością finansów publicznych, w tym samorządowych, czy zatem ustawa o dochodach nie powinna wejść w życie od 1 stycznia 2005 roku – szczególnie z uwagi na nieprzewidywalne w skutkach zachowanie podatników opodatkowanych podatkiem PIT.

      Dlatego też, Konwent Prezydentów Śląskich Miast na Prawach Powiatu apeluje do Parlamentarzystów o szczególną roztropność, o rozważenie przesunięcia terminu wejścia w życie projektowanych rozwiązań od 1 stycznia 2005 roku, względnie utworzenie w budżecie państwa w 2004 roku i w latach następnych dostatecznie wysokiej rezerwy (około 5%) na nieprzewidywalne skutki, które mogą wyniknąć z proponowanych rozwiązań.
Z rezerwy tej uruchamiane byłyby środki dla tych samorządów, których dochody w poszczególnych okresach (np. miesięcznych) przyszłych lat byłyby niższe niż w bieżącym roku.
Apelujemy również o wyposażenie budżetów samorządów w udział w podatkach pośrednich, aby zapobiec zagrożeniu osłabienia samorządów, wynikającemu z malejących wpływów podatku PIT i CIT. Zachowanie proporcjonalnego udziału zarówno budżetu państwa, jak i budżetów samorządu terytorialnego we wpływach z podatków PIT, CIT i podatków pośrednich, pozwoli na równą dbałość o ich realizację przez Rząd i administrację rządową, w przeciwnym wypadku szuka się rezerw i sposobów zmniejszenia obciążeń podatkowych właśnie w podatkach, których udział mają samorządy. Żądamy zwiększenia udziału w podatkach dla miast na prawach powiatu z tytułu przekazania większej ilości zadań tylko tym jednostkom (takich jak drogi krajowe, wojewódzkie, oświetlenie itp.), jak również wynikające ze specyfiki większych ośrodków miejskich, które ze swej natury obciążone są większą ilością zadań, z których korzystają mieszkańcy ościennych miejscowości.
      Oczekujemy, w imię sprawiedliwości sytemu, wyłączenia w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego jako systemowego rozwiązania opłaty eksploatacyjnej z podstawowych dochodów podatkowych, gdyż opłata ta nie generuje wartości dodanej, a jedynie jest rekompensatą za szkody wyrządzone eksploatacja naturalnego dobra.
Żądamy zaprzestania dotychczasowych praktyk nakładania na samorząd dodatkowych zadań bez wskazania źródła ich finansowania, wprowadzania zmian w ustawach bądź rozporządzeniach (niejednokrotnie bez konsultacji ze stroną samorządową), które powodują zmniejszenie dochodów jednostek samorządu terytorialnego. Żądamy wprowadzenia odpowiednich w ustawie zapisów uniemożliwiających stosowanie dotychczasowych praktyk.

STANOWISKO KONWENTU PREZYDENTÓW ŚLĄSKICH MIAST NA PRAWACH POWIATU W SPRAWIE FUNKCJONOWANIA SŁUŻBY ZDROWIA

Prezydenci reprezentujący miasta na prawach powiatu uważają, że projekt Krajowego Planu Zabezpieczenia Świadczeń Zdrowotnych na rok 2004 rok w części odnoszącej się do województwa śląskiego nie zabezpiecza szeregu świadczeń zdrowotnych, niezbędnych do leczenia pacjentów na tegorocznym poziomie.
1. Projekt bowiem przewiduje zbyt mało następujących procedur:
- procedur w oddziałach hematologicznych dla dzieci,
- procedur w oddziałach onkologicznych,
- procedur anestezjologicznych dla dorosłych i dzieci.
2. W zakresie wysokospecjalistycznych świadczeń odrębnie kontraktowanych, projekt planu przygotowany przez Centralę NFZ nie zawiera 71 pozycji tych świadczeń, które są obecnie wykonywane w szpitalach.
3. W zakresie pomocy doraźnej Centrala NFZ nie przewidziała w ogóle w projekcie planu świadczeń zdrowotnych w powstających oddziałach ratunkowych (ponad 9 tys. osobodni). 4. W projekcie planu zabezpieczenia świadczeń zdrowotnych dla województwa śląskiego, Centrala NFZ nie umieściła również następujących rodzajów świadczeń zdrowotnych: - świadczenia chemioterapii,
- świadczenia radioterapii,
- świadczenia w oddziale leczenia oparzeń (Szpital Leczenia Oparzeń w Siemianowicach Śląskich – jest jedyną tego typu placówką w Polsce),
- świadczenia wykonywane w oddziale dla chorych na AIDS,
- świadczenia wykonywane na oddziale medycyny nuklearnej,
- świadczenia w zakresie chorób metabolicznych,
- świadczenia wykonywane na oddziałach dla przewlekle chorych,
- świadczenia wykonywane dla dzieci na oddziałach dermatologicznych, okulistycznych, otolaryngologicznych,
- świadczenia typu: zespół domowego leczenia tlenem i pielęgniarska opieka środowiskowa,
- świadczenia w gabinetach szkolnych,
- świadczenia współfinansowane, m.in. takich jak: angiografia, tomografia komputerowa. Innym zagrożeniem poza brakiem zabezpieczenia świadczeń zdrowotnych na rok 2004 dla województwa śląskiego są również niekorzystne dla ZOZ-ów zapisy przyjętego przez NFZ projektu umowy o świadczenia medyczne. Według przyjętego przez NFZ projektu umowy świadczeniodawcy (ZOZ-y) należność za wykonane świadczenia w styczniu 2004 roku, otrzymają dopiero 26 lutego. Spowoduje to, że ZOZ-y przez 2 pierwsze miesiące roku nie będą miały środków finansowych na zapłacenie ZUS-u oraz podatku (termin 15, 20 styczeń, 15, 20 luty) oraz wynagrodzeń dla pracowników za miesiąc styczeń. W przypadku średniego szpitala (~200 łóżek) kwota wydatków, które szpital będzie musiał ponieść przed wpływem pierwszych środków z NFZ, to kwota powyżej 500 tys. zł.
Projekt umowy nie przewiduje wcześniejszego przekazywania transz przez NFZ za wykonane świadczenia, spowoduje to bardzo trudną sytuację finansową ZOZ-ów. Nierozwiązanym problemem jest ustalenie przez NFZ zbyt niskich cen za usługi medyczne i różnych cen na terenie kraju oraz brak zapłaty za „ponadlimitowe świadczenia medyczne”. Konwent zwraca także uwagę, że przekształcenia ZOZ-ów w spółki nie rozwiąże najważniejszego problemu ZOZ-ów, tj. braku środków na pokrycie kosztów ich funkcjonowania i ich zadłużenia. Przekształcenie nierentownych szpitali w spółki doprowadzi w krótkim czasie do ich likwidacji.
Bardzo niepokojąco dla województwa śląskiego przedstawia się sprawa rezerwy w NFZ na pacjentów leczonych spoza województwa. Województwo śląskie z racji wielu renomowanych placówek zdrowia obsługuje znaczną ilość pacjentów z innych województw, stąd też fakt ten powinien być odzwierciedlony w planach finansowych NFZ.

STANOWISKO KONWENTU PREZYDENTÓW MIAST ŚLĄSKICH NA PRAWACH POWIATU W SPRAWIE PROGRAMU RESTRUKTURYZACJI HUTNICTWA

      Miasta województwa śląskiego przeżywają poważne problemy społeczne powodowane restrukturyzacją tradycyjnego przemysłu, w szczególności górnictwa i hutnictwa.
Likwidacja miejsc pracy powodowana restrukturyzacją wpływa bezpośrednio i pośrednio na lokalny rynek pracy prowadząc do katastroficznego wzrostu bezrobocia. Pośrednim skutkiem upadku kopalń i hut jest degradacja miast – regres handlu i usług, pogarszający się – z braku środków na remont i utrzymanie – stan budynków mieszkalnych oraz wzrost społecznych patologii.
Tych problemów społecznych nie rozwiąże restrukturyzacja zakładająca tworzenie branżowych form wsparcia ograniczonych do pomocy udzielanej pracownikom zwalnianym z hut i kopalń. W negocjowaniu tych programów nie uwzględnia się roli samorządu terytorialnego.
      Przykładem takiego programu jest Hutniczy Pakiet Aktywizacyjny. Ograniczenie form pomocy do pracowników hut objętych rządowym programem restrukturyzacji hutnictwa dzieli hutników.
Dotychczasowe branżowe programy kierujące pomoc bezpośrednio do zwalnianych pracowników nie przyniosły oczekiwanych społecznych efektów. Prezydenci śląskich miast uznają, że skuteczniejszą formą pomocy są lokalne i regionalne programy wspierania przedsiębiorczości oraz przeciwdziałania bezrobociu.
Wsparcie rządowe powinno być kierowane na takie formy łagodzenia społecznych skutków restrukturyzacji jak:
refundacja kosztów - ulg podatkowych i dotacji – stosowanych przez miasta w programach wspierania przedsiębiorczości i tworzenia nowych miejsc pracy wsparcie finansowe dla samorządowych programów reformy szkolnictwa zawodowego i ustawicznego dostosowujące ich ofertę do potrzeb rynku wsparcie programów rewitalizacji terenów poprzemysłowych oraz dzielnic mieszkalnych związanych z restrukturyzowanym przemysłem.
Prezydenci oczekują także przyspieszenia zmian prawnych umożliwiających restrukturyzację wierzytelności publiczno – prawnych. Obciążenia hipotek terenów poprzemysłowych uniemożliwiają ich rewitalizację.

Marek Kopel Prezydent Miasta Chorzów Koordynator Konwentu Prezydentów Śląskich Miast na Prawach Powiatu.

2003-10-05 / Prezydent Częstochowy Tadeusz Wrona przewodniczył w Nancy

Prezydent Częstochowy, Tadeusz Wrona przewodniczył odbywającemu się sobotę i niedzielę, we francuskim Nancy, posiedzeniu Prezydium Stowarzyszenia Miast Laureatów Nagrody Europy. Spotkanie odbyło się w Salonie Cesarzowej, w merostwie Nancy – mieszczącym się w Pałacu należącym kiedyś do króla Stanisława Leszczyńskiego.

      Częstochowa była pierwszym miastem w Europie Środkowo-Wschodniej, które otrzymało to prestiżowe wyróżnienie. Nagroda Europy jest najwyższym odznaczeniem przyznawanym władzom lokalnym za ich działania na rzecz współpracy i solidarności europejskiej.
Została ustanowiona przez Komitet Ministrów Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy w 1955 roku. Decyzję o jej przyznaniu podejmuje Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zagospodarowania Przestrzennego i Władz Lokalnych Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy. Więcej o Stowarzyszeniu pod adresem:
http://www.czestochowa.um.gov.pl/europeprize/stowarzyszenie.htm

      W posiedzeniu prezydium w Nancy wzięli udział merowie, burmistrzowie i prezydenci z 12 europejskich miast: m.in. z Niemiec, Austrii, Francji, Polski i Danii.
Głównym tematem obrad było przygotowanie jubileuszowego Zgromadzenia Ogólnego Miast Laureatów w przyszłym roku. Ustalono, iż odbędzie się ono w maju w duńskim Arhus. Tematykę jubileuszowego spotkania ustali jednak dopiero grupa robocza pod przewodnictwem mera niemieckiego Tubingen. Jeszcze tej jesieni odbędzie się kolejne posiedzenie prezydium w hiszpańskim Santiago de Compostela.
      Uczestnicy spotkania postanowili, że nie będą dyskutować nad wybiciem medalu pamiątkowego z okazji jubileuszu 20-lecia Stowarzyszenia oraz nad nowym logo. Postanowiono skoncentrować się nad zwiększeniem aktywności członków i zasięgu działania stowarzyszenia. Temu celowi ma służyć między innymi wybór miejsca obecnego i jubileuszowego spotkania. Dzięki wyborowi spotkania w Nancy, uaktywnili się laureaci z Francji, dzięki jubileuszowemu zjazdowi w Danii – przybędą na to spotkanie przedstawiciele laureatów z północnej Europy. Postanowiono rozesłać do miast członkowskich ankietę: mają one zaproponować sposoby zwiększenia swojej aktywności w stowarzyszeniu, form udziału w jego pracach.
      W najbliższym czasie miasta-laureaci przeanalizują skutki ewentualnego nadania formy prawnej Stowarzyszeniu Miast Laureatów Nagrody Europy. Już teraz miasta z Francji wskazują na zapis we francuskim prawie, uniemożliwiający przekazywanie stowarzyszeniom dotacji.
      Jednomyślnie przyjęto częstochowską propozycję: petycji Stowarzyszenia do Komisji Europejskiej w Brukseli, dotyczącej finansowania projektów realizowanych przez miasta laureatów Nagrody Europy. Zdaniem członków Stowarzyszenia, przy ocenie wniosków Komisja powinna przychylniejszym okiem spoglądać na miasta ocenione i nagrodzone już przez Komisję jako najlepsze w Europie.

      W niedzielę częstochowska delegacja została zaproszona przez mera Nancy, Lilli-Anne Schaeffer na mszę polską do kościoła ufundowanego przez Stanisława Leszczyńskiego. W krypcie tego kościoła król ze swoją małżonką znalazł ostatni odpoczynek.